خداوند متعال در قرآن می‌فرماید: «.. وَهُوَ الَّذِی سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْکُلُوا مِنْهُ لَحْمًا طَرِیًّا وَتَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْیَةً تَلْبَسُونَهَا وَتَرَى الْفُلْکَ مَوَاخِرَ فِیهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ» «ما دریا را مسخر و تسخیر انسان کردیم که بتوانید از آن تغذیه کنید و گوشت تازه (ماهی) تناول کنید و از کف دریا سنگ‌های تزیینی و قیمتی و منابع دیگر استخراج و استحصال کنید و از آن استفاده نمایید و کشتی‌ها را در دریا بیندازید و از آن بهره ببرید. این آیه نشان‌دهنده حساسیت و اهمیت نعمت دریا برای اقتصاد معیشتی انسان است.
توجه به مزیت‌های نسبی هر کشور در تولید یکی از موفق‌ترین راهکار‌های رشد و توسعه آن کشور در اقتصاد است. کشور‌های دریایی دارای مزیت بسیار خوبی در حوزه دریا و صنایع دریایی هستند و استفاده از منابع آبی شامل دریا‌ها دریاچه‌ها سواحل و جزایر امکان بالقوه بسیار مهمی برای رشد اقتصادی و بهبود وضعیت معیشت مردم بوده و خواهد بود. ایران یک کشور دریایی است که از سال ۵۱۱ قبل از میلاد نیروی دریایی قوی داشته و نیز به امر تجارت پرداخته است. دریانوردی ایرانیان باعث انتقال فرهنگ و تمدن ایران اسلامی به دیگر مناطق دنیا به‌خصوص هندوستان چین و مالزی در آسیا و همین‌طور دیگر کشور‌های اروپایی شده است. دریا‌ها و آبراه‌ها نیز همیشه برای ایران دارای مزیت نسبی بوده و لذا تأکید روی مزیت‌های نسبی تولید خصوصاً دریا محور، یکی از راه‌ها و راهکار‌های توسعه اقتصاد مقاومتی و پتانسیل قوی در مقابله با تحریم‌ها و تهدیدات خارجی است.
رهبر معظم انقلاب بار‌ها گفتمان اقتصاد دریا محور را مطرح فرموده و آن را به‌عنوان یکی از اصول اصلی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در کشور پیشنهاد داده‌اند. رهبر انقلاب در برنامه هفتم توسعه اقتصاد دریا تأکید کرده و فرمودند: بند ۱۱: «تحقق سیاست‌های کلی آمایش سرزمین با توجه به مزیت‌های بالفعل و بالقوه و اجرایی ساختن موارد برجسته آن با توجه ویژه‌بر دریا، سواحل، بنادر و آب‌های مرزی». اقتصاد دریا محور (اقتصاد آبی) در واقع استفاده پایدار از منابع و گستره‌های آبی برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد مشاغل است.
ایران با داشتن ۵۸۰۰ کیلومتر مرز آبی که ۴۰ درصد از کل مرز‌های کشور را شامل می‌شود. از شمال با دریای خزر و از جنوب با خلیج‌فارس و دریای عمان و غیرمستقیم با اقیانوس هند هم‌مرز است. ایران در یک چهار راه ترانزیت جهانی قرار دارد که این جایگاه ژئوپلیتیک را قرار گرفتن آن در مسیر کریدور‌های ترانزیتی شمال جنوب ایجاد کرده است. موقعیت ژئوپلیتیکی ایران در تنگه هرمز و خلیج‌فارس ترانزیت دریایی ایران را جایگاهی بین‌المللی و جهانی
بخشیده است.
وجود مرز‌های دریایی و جزایر مختلف و بنادر همیشه برای ایران دارای مزیت نسبی بوده است لذا تأکید روی مزیت‌های نسبی تولید خصوصاً دریا محور یکی از راه‌های توسعه اقتصاد مقاومتی و پتانسیل قوی در مقابل تحریم‌ها و تهدیدات خارجی است.
بسیاری از کشور‌های جهان سهم عمده‌ای از تولید ناخالص ملی خود را از دریا تأمین می‌کنند ایران متأسفانه تاکنون صرفاً ۱۰درصد سهم تولید ناخالص ملی خود را به دریا اختصاص داده است در صورتی که ایران در بین کل کشور‌های جهان می‌تواند رتبه چهلم را در استفاده از منابع دریا محور داشته باشد. توجه به اقتصاد دریا محور که شامل فعالیت‌های مرتبط با دریا از قبیل صنعت شیلات، صنعت ماهیگیری، صنایع گردشگری، صنعت کشتی‌سازی، صنعت حمل‌ونقل، صنایع پتروشیمی و نفت پالایشگاه و صنایع آبزی‌پروری و انرژی‌های تجدیدپذیر صنایع آلومینیوم‌سازی، صنایع فولاد و سیمان صنایع آب شیرین‌کن (برای مصرف داخل و صادرات)، صنعت تعمیر و نگهداری کشتی‌های اقیانوس پیما، خصوصاً توسعه صنعت توریسم است، علاوه بر رشد قابل‌توجه تولید ناخالص ملی در حوزه پراکندگی تراکم جمعیتی کشور در این مناطق به دلیل ایجاد کسب‌وکار‌های بسیار فراوان و متنوع و درآمدزایی قابل‌توجه و ایجاد رفاه سهم بسزا و مطلوبی خواهد داشت. در واقع با ایجاد یک شغل در بخش اقتصاد دریا محور چهار شغل جدید به وجود خواهد آمد. با وجود اینکه ۹۰درصد از کالا‌های کشور از طریق حمل‌ونقل دریایی جابه‌جا می‌شوند و ایران رتبه بیست‌ودوم را در زمینه ناوگان بزرگ کشتیرانی جهان داراست که متأسفانه صرفاً فقط پنج‌درصد از کل سواحل ایران مورد استفاده قرار گرفته است.
اقتصاد دریا محور سهم بسزایی در ایجاد شهر‌های پرجمعیت و مولّد ساحلی خواهد داشت شهر‌هایی که چنانچه از زیرساخت‌های لازم و قوی برخوردار باشند، به‌عنوان بهترین مراکز اقتصادی کشور و تجارت خارجی. توریسم و صنعت گردشگری درصد بسیار بالایی از تولید ناخالص ملی به خود اختصاص خواهند داد.
در حال حاضر اکثر کشور‌های توسعه یافته که دارای مرز‌های دریایی بوده و از نعمت دریا برخوردارند. در کنار دریا بزرگ‌ترین شهر‌های تجاری توریستی خود را بناکرده‌اند که درصد زیادی از اقتصاد آن کشور‌ها به این شهر‌ها وابسته شده است. برای مثال می‌توان از شهر‌ها و بندر‌هایی مانند بندر شانگ‌های در چین یا بندر‌های مختلف در دیگر کشور‌های جهان نام برد.
خوشبختانه اخیراً سیاست‌های اقتصادی ایران بر توسعه شهر‌های ساحلی شکل‌گرفته و باعث شد که توجه بیشتری به بندر‌های مختلف از جمله بندرعباس و بندر چابهار سواحل مکران و قسمتی از مرز‌های جنوبی ایران صورت گیرد و به گونه بهینه‌تری مورد بهره‌برداری قرار گیرد. پروژه‌های عظیم پارس جنوبی نیز که متأسفانه سال‌های سال با توجه به شراکتی که ایران در این حوزه‌های گاز و نفت این منطقه با کشور قطر داشت، مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرارگرفته بود که ثمره آن بهره‌برداری حداکثری کشور قطر از این منابع و بسیار بیشتر از ایران بوده به طوری که اکثر منابع این ذخایر را کشور قطر بهره‌برداری نماید و ایران از این سرمایه عظیم خدادادی صرفاً به خاطر بی‌تدبیری و اهمال مسئولیت وقت بی‌نصیب بماند و خوشبختانه اخیراً به این موضوع پرداخته شده و اقدام به استخراج و بهره‌برداری از این منابع و ثروت بی‌نظیر الهی شده است.
صنعت توریسم و گردشگری یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین صنایع و ارزآور‌ترین صنعتی است که ایران می‌تواند از آن به‌راحتی استفاده نماید و این امکان صرفاً با برنامه‌ریزی و توسعه شهر‌های ساحلی و استفاده از امکانات و ایجاد زیرساخت‌های صنعت توریسم و گردشگری در آن‌ها و توسعه این صنعت امکانپذیر است که بتواند گردشگران زیادی را از سراسر جهان جهت گردشگری و استفاده از منابع بکر و دست‌نخورده‌ای که در ایران وجود دارد و مناطق گردشگری بی‌نظیر مانند جنگل حرا در جزیره قشم که در دنیا بی‌نظیر است یا سواحل کیش استفاده نمایند.
نتیجه اینکه ایران با توجه به داشتن منابع دریایی رایگان خدادادی دارای مزیت نسبی بسیار بالایی در حوزه اقتصاد دریا محور است که باید بیش‌ازپیش به صنعت دریایی و صنایع وابسته به دریا توجه خاص نموده و از این طریق بالاترین درآمد اقتصادی و بالاترین تولید و بالاترین ارزآوری را ایجاد نماید. ایجاد چنین شهر‌هایی توسعه جمعیتی در کشور را منطقی‌تر کرده که در نتیجه در این شهر‌ها توسعه کار و ایجاد اشتغال که از اصول اقتصاد مقاومتی بوده و اجرای اقتصاد مقاومتی که منوط به توسعه همین صنعت دریانوردی در این شهرهاست را شاهد خواهیم بود.
دکترای اقتصاد
